Wenslijst

Met het nieuwe jaar in aantocht is het natuurlijk een mooi moment om terug te kijken op het oude jaar en te zien wat het zoal gebracht heeft. Die terugblik deed me realiseren dat mijn goede voornemens me meestal frustreren, aangezien ze bestaan uit dingen die ik zelf actief moet doen of laten. Dus nu heb ik besloten dat ik het me makkelijk maak komend jaar. In plaats van voornemens ga ik wensen hebben. Het schijnt dat als je die de kosmos instuurt, ze uiteindelijk uitkomen.

Dus bij deze wens ik, in willekeurige volgorde, (o.a.) dat ik in 2010 eerder naar bed zal gaan. Ik wens orde in de chaos. Ik wens meer etentjes met fijne mensen. Ik wens inspiratie. Ik wens uitdagingen. Ik wens dat oma me dit jaar nog herkent. Ik wens verre reizen. Ik wens vriendschap. Ik wens zin om te hardlopen. Ik wens een mooi gebit. Ik wens dat al mijn vrienden gelukkig blijven (zij die dat zijn) of gelukkig worden (zij die op weg zijn). Ik wens succes. Ik wens een reisje naar New York. Ik wens dat Dexter snel weer doorgaat. Ik wens liefde. Ik wens meer betaalbaar biologisch eten. Ik wens mooie momenten. Ik wens lichtheid. Ik wens een concert van Rufus in Nederland. Ik wens leuke laarsjes. Ik wens dat ik mooie films mag maken. Ik wens kracht. Ik wens kansen. Ik wens duidelijkheid. Ik wens rust Maar bovenal wens ik een mooi jaar.

Gelukkig nieuwjaar.

Ellen

Het mooie van kerst is in mijn geval dat ik cadeautjes krijg. Een daarvan was dit jaar een cd die ik van mijn broertje kreeg (die mijn hint, zijnde: 'ik wil wel graag de nieuwe Nederlandstalige cd van Ellen ten Damme en Ilja Leonard Pfeijffer', goed had opgepikt). Ik had een fragment langs zien komen op tv en wilde wel eens meer weten. Wat ben ik blij met dat idee!
Toen ik in eerste instantie de teksten las, hoorde ik er Acda en de Munnik-achtige melodien bij. Mannenstemmen die ontroeren, hartverscheurende melodieën, tweestemmig gezang dat tot tranen roert (bij mij althans best vaak). Maar door Ten Damme niets van dat al. De teksten worden er niet minder mooi of hartverscheurend van, maar het is allemaal niet zo zwaar. Sterker nog, het lijkt haast vrolijk.

Alles

Eens in de zoveel tijd herlees ik Bill Brysons A Short History of Nearly Everything. Deels omdat ik de meeste inhoud dan alweer vergeten ben, deels omdat ik het steeds weer bijzonder vind om me te realiseren wat het allemaal inhoudt. Met 'het' bedoel ik dan in feite alles, zoals ook de titel van het boek impliceert. Alles: het heelal, de sterren, de aarde, de deeltjes, de celkernen, het Higgsveld. Uiteindelijk gaat Alles volgens mij om de nietigheid der dingen.
Er zijn naturlijk al tig (meer wetenschappelijkere) boeken hierover geschreven, net zoals er talloze films en documentaires zijn waarin het ons wordt uitgelegd (een soort soft-porno versie is What the bleep do we know?). Deze week zag ik De Bovenkamer, een televisieprogramma van Teleac waarin Jan Jaap van der Wal praatte met Robbert Dijkgraaf over het heelal. Dankzij Bills boek wist ik het eigenlijk wel al. Maar het liet me weer realiseren hoe bizar het allemaal is. In dit geval is 'het' iets specifieker. In dit geval gaat 'het' om ons. De aarde, de mensen, het gedoe. Als de zon een grapefruit is, zijn wij een peperkorrel in ons sterrenstelsel, en om ons heen is een oneindig grote ruimte waarvan wordt vermoed dat het slechts een klein deel is van een nog grotere ruimte. En daar zijn we dan. We maken ons druk, vaak om gekke dingetjes. We leven, planten ons voort, doen ons ding.
Aan de ene kant maakt het me licht misselijk, om me bewust te worden van mijn nietigheid. Ik kan me zorgen maken over de dag dat de zon ontploft, tot ik me realiseer dat ik mag hopen nog zestig jaar mee te mogen maken van de 75.000 die 'we' nog hebben. Dan word ik me opeens vooral bewust van mijn eigen eindigheid. Aan de andere kant maakt dat besef dat ik alles uit wil halen wat er in zit. Nu! Gelukkig vergeet ik relatief snel wat ik allemaal gelezen heb en kan ik terug naar de gekke dingetjes om me druk om te maken.

Kerstsfeer

Nog even en het is alweer voorbij, althans, dit deel van de feestdagen. Na wat zoeken leek me dit liedje nog het best passend.

Radio kijken

Het zal vast weer 'die tijd van de maand' zijn. Dan komen de feestdagen er ook nog aan, met de bijbehorende vrede op aard. Tel daarbij op de verplichte gezelligheid, die mij altijd een beetje tegen de haren in strijkt, en je hebt een perfect recept voor onverklaarbare emotionele aanvallen. Althans, in mijn geval. Wat dat inhoudt? Dat ik door de meest vreemde oorzaken, op de meest onmogelijke momenten helemaal vol schiet. Bijvoorbeeld bij het horen van Flappie in de Blokker, of bij het zien van de groenteboer op de markt die ondanks de verschrikkelijke kou even in zijn handen wrijft en mij voor heel weinig geld heel veel groenten verkoopt. Een van de dingen die mij deze dagen gegarandeerd tot tranen roert is Serious Request. Drie mensen, zes dagen, in een glazen huis, die non-stop muziek draaien, zonder te eten, om geld op te halen voor malariapreventie (dit jaar).
Ik vind het concept op zich wel aardig, ook omdat ik dan weer even op de hoogte ben van de muziek die momenteel in is. Maar verder is het natuurlijk gewoon radio, drukke radio, met tv erbij. En toch, toch schiet ik eens in de zoveel tijd vol. Als ze overschakelen naar de andere landen waar hetzelfde concept is overgenomen (dit jaar Zweden, Zwitserland en Kenia). Of als kleine kindjes hun rapportgeld komen brengen voor een liedje. Gerard Ekdom in een blauw pakjes als Mega Toby. Dat soort sentiment.
Aan de andere kant verbaast het me dat ze ieder jaar weer meer geld weten in te zamelen. Waarom kon dit bedrag dan eerdere jaren niet gehaald worden? En is het geen crisis? Ze zijn er nog niet, dus wellicht valt het tegen, maar ik vermoed dat ook dit jaar weer alle records verbroken worden. Mooi moment om weer even te huilen.

Aangezien de linkjes van de huidige website niet werken, bij deze een fijn filmpje van twee jaar geleden.

Superieur

Dagelijks voel ik hoe ik tekort schiet. Als ik bijvoorbeeld internet bankier bij de ING. Dat zou eigenlijk bij de Triodosbank moeten zijn (waar je overigens niet per internet schijnt te kunnen bankieren). Of als ik bij de H&M kleren koop, omdat ik nou eenmaal winkelen haat en ze daar veel hebben. Of als ik de daklozenkrantverkoper met een licht verontschuldigende knik voorbij loop zonder het krantje te kopen dat ik toch nooit las. Maar er is één moment waarop ik me nog wel eens superieur wil voelen aan mijn medemensen. Dat is aan de band bij de Albert Heijn. Als ik mijn boodschappen uit mijn mandje heb gehaald, en de band vol ligt met bakjes tofu, biologische couscous, tomaten, komkommer, pasta, melk, yoghurt, en natuurlijk een fair trade sapje en dito chocoladereep van Verkade. (Dat zijn dan de dagen waarop ik geen verse pasta, wasmiddel, deo of koekjes koop. Op een bepaald moment komen de bio stroopwafels je neus uit.) Maar op goede dagen kijk ik dus slinks naar de boodschappen van de mensen voor en achter me in de rij en voel ik me goed. Daar kunnen hun Euroshopper of AH Exellent niet aan toppen.

Nou ja, het is maar een momentje. Maar ik word er dan toch even blij van, dat ik mijn eigen kleine bijdrage lever aan een betere wereld.

Renee

Eens in de twee weken sta ik in haar woonkamer, naast haar piano en probeer ik een fractie te bereiken van wat zij kan. Ze begeleidt me, terwijl ik braaf toonladders zing en haar aanwijzingen probeer op te volgen. Soms doet ze even iets voor, waarmee ze onbedoeld mij mijn nietigheid laat beseffen. Haar stem heeft een kracht die je omver kan blazen. Ze kan fluisterend zingen, maar ook uithalen vanuit het diepst van haar ziel. Met nonchalante gebaren strijkt ze haar rode haren uit haar ogen, terwijl ze intussen de mooiste melodieën op de piano speelt. Soms lijkt ze een meisje, dan weer een stoere vrouw, ze heeft een energie waar je u tegen zegt. Renee van Bavel zingt. En mij raakt ze er in ieder geval mee.
Op 5 december werd ze tweede tijdens de Nekkawedstrijd in Brussel (waarvan je hier de opnames kan zien). Daarmee won ze onder andere een tournee door België (september 2010). In de tussentijd is ze natuurlijk ook nog gewoon in Nederland te zien. Mis haar niet!
In de tussentijd oefen ik thuis braaf verder op mijn toonladders en liedjes. Het is helemaal niet erg om zo'n voorbeeld te hebben.

Herinneringen

Waarom verzamelen mensen herinneringen? Waarom willen we met z'n allen zo vasthouden aan het verleden? Ik moest er aan denken toen ik mijn e-mail zat uit te zoeken en steeds weer de keuze moest maken: weggooien of in een mapje bewaren? Waarom bewaar ik oude e-mails in een mapje? Sterker nog, ik heb tig mapjes. En niet alleen voor mails, ook voor foto's en documenten van oude projecten. Thuis heb ik dozen met oude kaarten en brieven, dagboeken vol gebeurtenissen en herinneringen, albums met plaatjes van verre plaatsen. Waarom?
Om er eens in de zoveel tijd doorheen te bladeren. Om de herinnering die ergens in mijn systeem verborgen zit weer een sprankje leven in te blazen. De vraag blijft: waarom? Omdat het me maakt wie ik ben? Omdat gebeurtenissen uit het verleden wellicht geen garantie voor de toekomst zullen zijn, maar wel een bevestiging van het heden?

Met enige regelmaat (eens in de zoveel jaar) blader ik door mijn oude dagboeken, en denk oude gedachten, meestal van treurige aard. Een keer per jaar kijk ik in fotoalbums en verlang ik naar die verre oorden. Iedere keer als ik mijn e-mail open zie ik die mapjes die me herinneren aan mensen, momenten, plannen. Uiteindelijk zijn het meestal herinneringen die me op zijn minst melancholisch stemmen. Beter zou het zijn om juist al die ballast weg te gooien en steeds weer met een schone lei te beginnen. Waarom moet er fysiek bewijs zijn van gebeurtenissen die hoe dan ook in je geheugen zitten?
Ik zou willen dat ik het kon. Maar ik hecht te veel aan die tastbare aandenkens. Van mijn handschrift van toen ik tien was, van het fotoalbum waar ik avonden achter elkaar aan gewerkt heb. En, om eerlijk te zijn, ik hou ook van de dramatiek, van het verdriet of het verlangen dat ik er mee kan oproepen. Als ik dat eens in de zoveel tijd bewust doe, hoef ik de rest van de tijd er niet mee bezig te zijn. Kan ik me dan bezig houden met de toekomst.

Pijn

Pijn doet rare dingen met je. Het maakt dat je je nergens anders meer op kan concentreren. De wereld om je heen is opeens stukken minder belangrijk, het enige dat aandacht vraagt, zijn de steken, het bonzen of de druk. Ik heb het niet over emotionele pijn, dat is weer van een andere orde. Ik heb het over echte, lichamelijke pijn. Het gevoel dat maakt dat je midden in de nacht opeens tot actie wil overgaan, om er maar vanaf te komen. Of waardoor je iedere dag het gevoel hebt dat iemand je speldenprikjes over je hele lijf toedient. Hoofdpijn waardoor je voortdurend bliksemflitsen denkt te zien.
Ik ken mensen die voortdurend pijn hebben, zelf heb ik er gelukkig weinig last van. Eens in de maand een flinke hoofdpijn, suffe ongelukjes die waarschijnlijk voorkomen hadden geworden. En wekelijks spierpijn van de yoga, maar dat voelt dan zogenaamd weer 'goed'.
Des te vreemder is het dat je je soms bewust in de pijn stort. Om iets aan jezelf te verbeteren. Een ingegroeide teennagel, spataders of, zoals in mijn geval, een nieuwe kies. Redenen genoeg om de keuze te maken het aan te gaan, maar op le moment suprème, en in de aanloop ernaar toe, vroeg ik me toch plotseling af waarom ik dat nou zou doen. Waarom zou ik mijn lijf, dat prima functioneert, zich soepeltjes voortbeweegt en zonder veel problemen mijn leven leidt, opeens in die wezenloze staat van zijn brengen? Waarom zou ik me bewust in een avontuur storten waardoor ik nachten niet slaap (van de pijn, niet om andere redenen), ik allerlei nare middeltjes moet sllikken en ik mijn focus op de rest totaal kwijt raak? En dat, terwijl al die mensen die dagelijks pijn hebben er alles voor over zouden hebben om mijn gezonde, imperfecte maar pijnloze, lijf te mogen hebben. Beschaamd moest ik bekennen dat er in dit geval maar één antwoord geldt: ijdelheid.
Wie mooi wil zijn moet pijn lijden.

Devendra

Jaren geleden zag ik hem tijdens het Holland Festival in het Bimhuis. In de aanloop naar het festival had ik me geprofileerd als de Devendra-aanhanger, naar aanleiding van het kleine fotootje dat in het programmaboekje stond. Ik deins niet terug voor oppervlakkigheid. Gisteren stond hij in Paradiso. Ik had bewust nog geen kaartje gekocht onder het mom van 'de zoete inval', ook al wist ik dat ik sowieso wilde gaan. Het is toch veel leuker om gewoon op de avond zelf naar Paradiso te fietsen, een kaartje te kopen en een mooi concert te zien. De site had de afgelopen week nog niet gerept van een uitverkochte zaal, en op basis van eerdere ervaringen verwachtte ik ook niet dat het zo'n vaart zou lopen.
In de regen stond ik in de rij. Een rij! Ik dacht dat deze voor een andere band zou zijn, maar nee, deze rij was voor Devendra. Het gerucht ging al rond en bij de deur werd het pijnlijk duidelijk dat er geen kaarten meer waren. Daar stond ik dan, beregend en wel. Samen met een jongen (petje, alternatief baardje) die ook nog op een wonder hoopte, bleef ik staan wachten. Je weet maar nooit. De eerste tonen klonken uit de grote zaal, het publiek juichte. Ik visualiseerde mijn terugreis alvast door diezelfde regen, waarna ik thuis dan maar naar zijn cd zou gaan luisteren. Plotseling kwam een jongen naar buiten gerend. 'Are you looking for a ticket?' vroeg hij, terwijl hij me lichtelijk verwilderd aankeek. 'Yes, both of us,' gebood de eerlijkheid me te zeggen. Hij duwde een printje in mijn hand en rende weer naar binnen. Vertwijfeld bleef ik staan. De jongen met het petje stond er eerder, moest ik hem niet dit kaartje geven? Misschien was hij wel een grotere fan? Ik durfde niet naar binnen te gaan, maar wilde mijn papiertje niet weggeven. De jongen keek me aan. 'Wacht je nog op iemand?' Nee, maar eigenlijk moest hij dit kaartje toch krijgen? 'Dat is toch niet jouw probleem? Als hij homo was geweest had ik geluk gehad. Ga naar binnen!'
Aldus geschiedde.
Devendra maakt zogenaamde freakfolk, of New Weird America, een mengeling van folk, rock en Manu Chao-achtige liedjes. Hij heeft dan ook een heel gemengd publiek: meisjes in korte rokjes, jongens in zwart overhemd en grote horloges en vooral heel veel mannen met baarden en veel haar. Dat laatste is niet zo heel vreemd, als je weet hoe Devendra en zijn band er uit zien, maar ik wist niet dat er zoveel bebaarde jongens in Amsterdam rondliepen. Bij het uitlopen van de zaal ontmoette ik ook de jongen met het petje weer, die even na mij ook een kaartje had gekregen. Buiten was het eindelijk droog.

Doclab

Een van de onderdelen van het IDFA is DocLab, het nieuwe media programma, dat dit jaar in het teken stond van Live Stories. Tijdens het festival werden in de bioscoopzaal 'nieuwe films' vertoond, die ter plekke ontstonden. Hoe dat kan?
Je neemt een handvol filmmakers, een internetaansluiting en een beamer. Die filmmakers hebben allerlei geweldige filmprojecten bedacht, die gewoon via het net te zien zijn. Ter plaatse laat je ze op die sites willekeurige verhalen aan klikken, waardoor een film ontstaat die er eerder niet was.
Werkt het? Als je, zoals ik, houdt van het feit dat overal verhalen inzitten, dan wel ja. Dan zijn de filmpjes van bijvoorbeeld camerawar.tv om te smullen. In dit geval zeker, omdat er een item bijzit waar ikzelf een jaar geleden in NY getuige van was. Op de site kan je de films in chronologische volgorde of op thema kijken. Uiteindelijk is het een kwestie van intuïtief doorklikken.
Zo ook bij 6 biljon others, een documentaire project dat geïnitieerd is door Yann Arthus Bertrand, die van die prachtige luchtfoto's. Een jaloersmakend filmproject, waarbij verschillende teams van 2 mensen de wereld over reisden om vijfduizend mensen te interviewen, die zo de wereldbevolking representeren. Van geheel andere aard, maar ook mooi is The Ninth Floor, een wat meer kunstzinnig project waarbij stilstaande beelden (foto's) van verslaafden begeleid worden door hun eigen uitspraken over hun leven.
Toch waren er ook mensen in de zaal die lichtelijk teleurgesteld naar buiten kwamen omdat ze geen hele film gezien hadden, maar ook naar pratend mensen achter een katheder moesten kijken. Die hebben duidelijk het programmaboekje niet heel goed gelezen. Want daarin stond toch duidelijk het concept beschreven.

De bioscoopzaal ervaring heeft mij juist vooral geprikkeld om het net weer eens op te gaan. De gehele website van DocLab maakt dat ik toch zin krijg in de feestdagen: terwijl iedereen gezellig samenklont met familie en vrienden ga ik filmpjes kijken. Waneer iedereen dan op 4 januari uitgedijd en wel op kantoor alleen maar kan praten over het konijn of het vuurwerk, heb ik tenminste mooie verhalen te vertellen.