Zweten

De ramen van een oude caravan beslaan, uit het kachelpijpje op het dak komen kleine rookwolkjes. Twee grote billen schuren tegen het raam naar beneden, een brede rug leunt er tegenaan. In het volgende shot zitten twee naakte mannen naast elkaar in de caravan. Ze zwijgen, kijken voor zich uit.

Nee, dit is het niet het begin van een al dan niet ranzige pornofilm. Het is een scène uit The Steam of Life, een documentaire over Finse mannen in sauna's. Waarom Finse mannen? Omdat er al genoeg films zijn over vrouwen in sauna's, en omdat de makers wilden aantonen dat Finse mannen ook gevoelens hebben, en niet alleen stug en gesloten zijn.

Een ex-militair praat over zijn stukgelopen huwelijk, een gescheiden vader huilt omdat hij zijn dochter niet ziet opgroeien, een ex-crimineel vertelt over hoe hij bijna ten onder ging, maar uiteindelijk zijn leven wist om te draaien. In het volgende shot wast hij een van zijn drie zoontjes, die naast hem in de sauna zitten. Een oude man leeft met zijn beer, een houtwerker vertelt over hoe zijn stiefvader hem mishandelde. Het is een opeenvolging van treurige levensverhalen, verteld door stoere mannen, die elkaar niet in de ogen kijken, maar wel onhandig een arm over een schouder slaan, wanneer de ander in stilte huilt. En in de tussentijd blijven ze water op de hete kolen gooien. Met emmers, bakjes, soeplepels.

De zware gesprekken in kleine hokjes worden afgewisseld met adembenemend mooie Finse landschappen: enorme bossen, diepblauwe meren, weilanden. De seizoenen veranderen, maar de stilte van de natuur is steeds weer aanwezig. De sauna's zijn de bouwsels in deze landschappen, en worden gebouwd in caravans, tenten, en zelfs een oude telefooncel die beslagen aan de kant van de weg staat.

Twee zwervers lopen met hun hele hebben en houden door de straten van Reykjavik. Ze gaan een gebouw binnen, stropen tientallen lagen kleren van hun lijf en wassen elkaars rug voordat ze de openbare sauna in gaan. Zelfs als je niets hebt, is er in Finland stoom.